YENİDEN YENİ EĞİTİM PROGRAMLARI

 

 Milli Eğitim Bakanlığı yeni eğitim programlarını açıkladı. Bakan Yusuf Tekin programı Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli olarak tanımladıklarını, uluslararası modellerden ve kendi değerlerimizi de esas alarak özgün bir model oluşturduklarını söyledi.

Bakan Nabi Avcı zamanından beri maarif kelimesini MEB çok sevdi. İlköğretim müfettişi maarif müfettişi oldu, yurtdışında eğitim faaliyetlerini yürütmek için Türkiye Maarif Vakfı kuruldu.

 Türkiye’de eğitim programları, değişim, reform, model, dünyaya uyum sağlama gibi kulağa hoş gelen ancak soyut kelimelerle anlatılır. Bu kez bize özgü ve yeni bir model dendi. Özgü olma daha önceki programlarda örneğin 2004 programında yeni programdaki gibi aynı ifade ile yer almıştı. Hâlbuki teorik olarak program toplumsal, ekonomik, kültürel kodlar ile programın yönelik olduğu bireyin gelişim seviyesi dikkate alınarak hazırlanır.  

Öncelikle konuların % 35 azaltılması uygun bir gelişme. Bu sevindirici gelişmeye rağmen haftalık ders saatlerinde azalma olmayacağını belirten Bakan Tekin, bilgiyi beceriye dönüştürebilecek şekilde programı revize ettiklerini belirtti. Beceri odaklı bir eğitim herkesin arzusu. Türkiye’de ezberci eğitimin müsebbibi olan merkezi sınavlarda beceri nasıl test edilecektir, merak konusu.  

  Programa göre öğrencilerin yalnızca akademik başarılarına odaklanılması doğru değil. Buna rağmen Bakan Tekin sadece akademik başarının test edildiği Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) ve Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) sınavlarındaki göstergeleri programın hedefleri için başarı kriteri olarak gösteriyor.

  Geçmiş alınacak derslerle dolu. Milli Eğitim Bakanlığı 2004 müfredat çalışmalarının önemini PISA 2003 sonuçlarını kötüleyerek anlatmaya çalışmıştı. Dönemin Bakanı Hüseyin Çelik’e göre yeni müfredat PISA sonuçlarını Türkiye’yi iyi bir konuma getirecekti. Ancak yeni müfredat uygulamaya konulduktan sonra Türkiye PISA 2009 sonuçlarında sınava katılan ülkeler başarı sıralamasında sondan üçüncü olmuştu.

 Yeni programın girişinde eğitim felsefesinden bahsediliyor. Eğitim sistemlerinin felsefesinden ziyade ideolojik yönü daha ağır basar. Türkiye bu açıdan örnek ülke. Nitekim milli eğitim bakanlarından Ömer Dinçer Cumhuriyet tarihi boyunca eğitimde ideolojik bir yaklaşımla halkın taleplerinin dışlandığını söylemişti.  Buna karşın yeni modelde programın bütün ideolojilerin üstünde olduğu belirtilirken aslında yeni bir ideoloji de oluşturulmaktadır. Nitekim derli toplu bir düşünce sistemi doğrultusunda ve bir hedef için program oluşturuluyor ise bu bir ideolojidir.  Programda belirtilen, millî bir şahsiyetin oluşumuna katkı sağlamak ve millî bilince sahip şahsiyetlerden oluşan bir toplum oluşturabilmek, ifadesi Türkiye’de geleneksel eğitim ideolojisinin tekrarıdır.  

  Programda öğrencinin ruh ve bedeninin bütün olduğu, tespiti doğru. Bu düşünce 2018’de Bakan Ziya Selçuk zamanında öğrencinin hem bu dünya hem de öbür dünya için yetiştirileceği yani çift kanatlı okuldan bahsedildiği 2023 vizyon belgesinde ve 2018 eğitim programlarında yer almıştı. Ancak öbür dünyaya hizmet etmesi gereken dini figürlerin hem rejime hem de toplumsal ahlaka hizmet etmesi şeklinde yapılandırıldığı her programda olduğu gibi yenisinde de var.  

  Türkiye’nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesinin onaylandığı Eğitime erişim hakkı eğitimin mevcut, erişilebilir, kabul edilebilir ve çocuğun ihtiyaçlarına uyarlanabilir olması şeklinde dört ilkeyi kapsar. Bakanlık program oluşturma sürecinde 1000'den fazla öğretmen ve akademisyen ile toplantılar yapıldığını belirtmesine rağmen asıl yararlanıcı olan veli ve öğrencinin görüşünün alındığına dair bir ibare yok.  

 Avrupa Parlamentosu Avrupa Yeterlilikler Çerçevesini hazırladı, buna uygun olarak Türkiye de Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi yürürlüğe koydu. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinde sekiz anahtar yetkinlik 2018  eğitim programlarda aynen yer aldı. Yetkinlikler şunlardı; Anadilde iletişim, yabancı dillerde iletişim, matematiksel yetkinlik ve bilim/teknolojide temel yetkinlikler, dijital yetkinlik, öğrenmeyi öğrenme, sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler, inisiyatif alma ve girişimcilik, kültürel farkındalık ve ifade.  Yeni eğitim programında yetkinlikler farklı şekilde kümelendirilerek okuryazarlık olarak el alınmış.  Bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, görsel okuryazarlık, kültür okuryazarlığı, vatandaşlık okuryazarlığı, veri okuryazarlığı, sürdürülebilirlik okuryazarlığı ve sanat okuryazarlığı olmak üzere dokuz okuryazarlık türü belirlenmiş. Belirtilen yeterlikler/okuryazarlıklardan dijital okuryazarlık hariç diğerlerini cumhuriyet tarihi boyunca öğretim programlarında görmek mümkün.

2004 ve 2018’deki eğitim programlarında eğitimde milli manevi değerler ve evrensel değerlere sahip bireyler yetiştirmek hedefti. Değerler 2018’deki programda adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, dostluk, vatanseverlik, yardımseverlik şeklinde sıralanır. Benzer kavramlar yeni programda erdem olmuş. Sağlıklı, iradeli, sorgulayıcı, üretken, bilge, cesaretli, merhametli, vatansever ve estetik donanımlı bireyler.

 Son yirmi yıldır üç program değişikliği yapıldı. Sonuçta öğrenciler bilgiyi üretecekti, problem çözebilecekti, eleştirel düşüneceklerdi, girişimci ve kararlı olacaklardı, iletişim becerileri yüksek olacaktı, farklı olana empati kurabileceklerdi, topluma katkıda bulunacaklardı, evrensel ancak kendi kimliklerini de koruyacaklardı… Ancak öğrenciler hep test çözdü.

   Sözün kısası şark cephesinde yeni bir şey yok.

   Eğer yeni bir model inşa edilecek ise,

 Her öğrencinin kendini tanıması için ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri doğrultusunda özgür öğrenme ortamında hak temelli bir model geliştirilmesi tavsiyemizdir. Bunun için de eğitim programlarının esnek, yerel unsurları dikkate alan, ideoloji/felsefeden uzak kazanım esaslı olmalıdır. Okulda kalma süresi kısaltılıp oyun odaklı bir öğrenme ortamı oluşturulmalıdır.

Yoksa öğrenci okula giderken iki ileri bir geri gitmeye devam edecektir.

   SON NOT; Türkiye’de eğitimde en büyük sorun, eğitimin işleyişini sorun olarak görmektir. Reform, model gibi değişiklikler yalnızca eğiticilerin kafasını karıştırmaktadır.

 

Prof. Dr. Sadık Kartal

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

E- posta; skartal@mehmetakif.edu.tr- iznik.1966@gmail.com

Blog; http://sadikartal.blogspot.com/

Web; https://abs.mehmetakif.edu.tr/skartal/